Καλατζόπουλος, Γιάννης, "Ο... ιός του θεάτρου"

Ο …ΙΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
Πολλά έχουν αλλάξει στον χώρο του παιδικού θεάματος από τότε που έκανα, μικρό παιδάκι, τα πρώτα μου δειλά και αδέξια βήματα στο θεατρικό σανίδι. Τότε υπήρχαν μόνο 2-3 «παιδικά θέατρα» στην Αθήνα (και ένα στην Θεσσαλονίκη). «Παιδικό θέατρο» ήταν ο όρος που χρησιμοποιούσαμε τότε για να περιγράψουμε αυτό που σήμερα τείνει να καθιερωθεί ως «Θέατρο για Παιδιά». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σημερινή ονομασία είναι πιο σωστή, γιατί δηλώνει καθαρά ότι δεν πρόκειται για ένα θέατρο στο οποίο παίζουν παιδάκια. Δεν πρόκειται για ένα θέατρο «παιδιάστικο», προχειροφτιαγμένο ή αφελές, για κάτι τέλος πάντων που θα έπρεπε να το κρίνουμε με επιείκεια ή συγκατάβαση. Λέγοντας σήμερα «Θέατρο για Παιδιά» εννοούμε ένα θέατρο πλήρες. Επαγγελματικό, καλλιτεχνικό και υπεύθυνο. Εννοούμε μια δραστηριότητα που έχει όλα τα χαρακτηριστικά του θεάτρου γενικά, απλώς απευθύνεται σ’ ένα ξεχωριστό κομμάτι του Κοινού, στα παιδιά.
Δυστυχώς, με την αλλαγή του όρου δεν εξαφανίστηκαν ως διά μαγείας και όλες οι αρνητικές πλευρές του πρώην «παιδικού θεάτρου». Και στις μέρες μας, δίπλα στους σοβαρούς θιάσους υπάρχουν και οι «αρπαχτές». Παράλληλα με τις εξαιρετικές παραστάσεις που απευθύνονται σε παιδιά και δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις καλύτερες παραστάσεις για ενήλικες, υπάρχουν και κατασκευάσματα άθλια, από κάθε άποψη. Οι υπεύθυνοι και «ταγμένοι» δημιουργοί που μοχθούν, ξοδεύουν χρήματα και αφιερώνουν τη ζωή τους στην υπόθεση του θεάτρου που σέβεται την προσωπικότητα του αυριανού συμπολίτη μας, έχουν να ανταγωνιστούν τους κερδοσκόπους, τους πονηρούς και τους ατάλαντους, που βλέπουν τα παιδιά σαν εύκολη λεία και τους γονείς ή τους δασκάλους σαν πελάτες ανίκανους να αντιληφθούν ότι το «εμπόρευμα» που τους προσφέρεται είναι κακής ποιότητος, ακατάλληλο και επικίνδυνο για την πνευματική, ψυχική και αισθητική υγεία των παιδιών τους.
Συχνά όμως, τα όρια ανάμεσα στο καλό θέατρο για παιδιά και στο εντελώς απαράδεκτο, κερδοσκοπικό και κακότεχνο ψευτο-θέατρο, μπερδεύονται. Πολλές οι αιτίες.
Ας απαριθμήσουμε τις κυριότερες:
Η κρατική αδιαφορία που δεν έχει θεσπίσει τόσα χρόνια μέτρα ουσιαστικής στήριξης του ποιοτικού θεάτρου για παιδιά και προστασίας του από τον αθέμιτο ανταγωνισμό των κερδοσκόπων.
Η στρεβλή ενημέρωση γονιών και δασκάλων για το τι είναι καλό και τι όχι, από μεγάλη μερίδα του τύπου, της τηλεόρασης και όλου του συστήματος μάρκετινγκ που παίζει πια καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση των κριτηρίων επιλογής.
Το χαμηλό επίπεδο αισθητικής, αλλά και γενικότερα πνευματικής καλλιέργειας του λαού μας, που κάνει γονείς και δασκάλους (αυτοί παίρνουν τελικά τις αποφάσεις για το τι θα δουν τα παιδιά) ευάλωτους σε ό,τι τους πλασάρεται, ανίκανους να ξεχωρίσουν τα φύκια από τις μεταξωτές κορδέλες!
Λυπάμαι γι’ αυτό που λέω, όταν όμως μιλάμε για το μέλλον όχι μόνο του Θεάτρου, αλλά κυρίως για το μέλλον αυτού του τόπου –μια που τα σημερινά παιδιά θα αποτελέσουν τους αυριανούς πολίτες- δεν είναι σωστό να μασάμε τα λόγια μας.
Γι’ αυτό μη σας κακοφανεί η παρομοίωση που θα επιχειρήσω αμέσως παρακάτω…
Όλοι τρομάξαμε, τρομοκρατηθήκαμε θα έλεγα, από τον ιό της νέας γρίπης. Ανεξάρτητα από την υπερβολή και την διόγκωση του ζητήματος από διάφορες πλευρές και για ευνόητους λόγους, το ενδεχόμενο να εξαπλωθεί αυτός ο ιός και να κολλήσουν τα παιδιά μας είναι πράγματι εφιαλτικό. Γι’ αυτό και κανένας σοβαρός και υπεύθυνος άνθρωπος του θεάτρου δεν διανοήθηκε να αντιδράσει και να διαμαρτυρηθεί για τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που πήρε η Πολιτεία, παρόλο που αυτά τα μέτρα θα είναι φέτος καταστροφικά για το Θέατρο που απευθύνεται στα παιδιά. Δεν ξέρω, αλήθεια, αν πέρασε απ’ το μυαλό σας ότι αυτόν τον χειμώνα μερικές χιλιάδες εργαζόμενοι στον χώρο του θεάτρου για παιδιά (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, μουσικοί, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, χορογράφοι, κατασκευαστές, μηχανικοί σκηνής, ηλεκτρολόγοι, ηχητικοί, ταξιθέτες, οργανωτές, διοικητικοί υπάλληλοι κλπ) μένουν χωρίς μεροκάματο, εξ αιτίας της εγκυκλίου που στάλθηκε στα σχολεία και συνιστά να μην συγκεντρώνονται οι μαθητές των σχολείων σε κλειστούς χώρους.
Ωραία. Ας κλείσουν λοιπόν φέτος όλα τα θέατρα για παιδιά, χωρίς καμιά αποζημίωση, προκειμένου να σωθούν τα παιδιά μας από τον νέο ιό της γρίπης των χοίρων.
Από τον παλιό ιό της γρίπης των χείριστων, ψυχοφθόρων και πνευματοκτόνων θεαμάτων ποιος θα σώσει τα παιδιά μας;
Γιάννης Καλατζόπουλος