ΒΣΕΒΟΛΟΝΤ Α. ΚΟΤΣΕΤΟΦ ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΙΕΡΣΟΦ Μετάφραση: Κυριακή Α. Καμαρινού – Πρόλογος: Ελένη Μπέλλου Διόρθωση: Βούλα Λίτσιου – Μακέτα εξωφύλλου: Μαριάννα Τσαγκάρη Α΄+ Β΄ τόμοι Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2020, σσ. 358+344=702 Παρουσιάζει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης Ένα πολύ ενδιαφέρον, συναρπαστικό και αξιόλογο δίτομο μυθιστόρημα, που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ. Όπως μας πληροφορεί η θαυμάσια μεταφράστρια του παρόντος μυθιστορήματος, Δρ. Κυριακή Α. Καμαρινού, το βιβλίο «κυκλοφόρησε το 1958, στον απόηχο του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ. Μετά την επιτυχία που σημείωσε το έργο Οι Ζουρμπίν, που γράφτηκε το 1952 και απέσπασε επαινετικά σχόλια από τον Μ. Σόλοχοφ, και αυτό το έργο του Β. Κοτσετόφ σημειώνει μεγάλη επιτυχία. Έγινε θεατρικό έργο το 1959 και κινηματογραφική ταινία το 1960.» Η υπόθεση του μυθιστορήματος αναφέρεται σε μια επαρχιακή βιομηχανική πόλη της ΕΣΣΔ, την πόλη Ζντάνοφ (Μαριούπολη) και χρονικά μετά από τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, δηλαδή μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά την περίοδο 1955-1956. Η κομμουνιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ συνεχίζεται. Πρωταγωνιστές είναι εργάτες και διευθυντικά στελέχη των ορυχείων και μεταλλείων, μια εργάτρια της αλιευτικής παραγωγής, μηχανικοί και γιατροί, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, ζωγράφοι, καθοδηγητικά στελέχη του ΚΚΣΕ. Τα δρώμενα και οι εξελίξεις που αφορούν εργασιακά προβλήματα, ιδεολογικές ζυμώσεις, οργανωτικά θέματα είναι διάχυτα στο κείμενο. Δεν απουσιάζουν οι ίντρικες, οι διαμάχες, τα ατοπήματα ορισμένων, οι οποίοι ρέπουν με τον άστατο και ανήθικο χαρακτήρα τους προς μια αντι-μαρξιστική, αναθεωρητική-οπουρτονιστική κατεύθυνση και ιστορικά η αντεπανάσταση αποδείχτηκε ότι επικράτησε στους κόλπους του ΚΚΣΕ έγινε πλειοψηφικό ρεύμα ακόμη και στην κοινωνία, με αποτέλεσμα την ανατροπή του σοσιαλισμού και της επαναστατικής φυσιογνωμίας του κόμματος, αλλά και της επίτευξης διάλυσης της ΕΣΣΔ, 26.12.1991, αμέσως μετά το 28ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1990). Ο συγγραφέας δείχνει μέσα από το μύθο και τη δράση των ηρώων, μα και ξεκάθαρα αποδεικνύει την προσπάθεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης κατά τη δεκαετία του 1950 από την εργατική τάξη, την καθημερινότητα των ανθρώπων, τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, τις δυσκολίες για την επίλυσή τους, αλλά και τη δυναμική που αναπτυσσόταν με τον εργατικό έλεγχο στον καταμερισμό του κοινωνικού πλούτου, και τη συστηματική οργάνωση της παραγωγής, την αισιοδοξία και την αγωνιστικότητα που επιδείκνυαν για την επιτυχία των πλάνων εργασίας κ.λπ. Ο συγγραφέας χωρίς ωραιοποιήσεις και αποκρύψεις αναδεικνύει τις αντιθέσεις που υπήρχαν μεταξύ των πραγματικών κομμουνιστών –μελών του ΚΚΣΕ και των νεωτεριστών– εκσυγχρονιστών «κομμουνιστών», περιγράφει τις αντιπαραθέσεις, τις αποκαλύψεις, κάποιες ανεπίτρεπτες ηθικά, κοινωνικά και κομματικά πράξεις και ενέργειες ορισμένων κομματικών μελών και στελεχών, το γενικότερο κλίμα που επικρατούσε στο εργοστάσιο και στις οικογενειακές συνάξεις κ.λπ. Η συνέχεια επί του βιβλίου… Πυκνό, καλογραμμένο λογοτεχνικό κείμενο, με εναλλαγές εικόνων, τόπων και προσώπων, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Οι γλαφυρές και λεπτομερείς περιγραφές τόπων και πραγμάτων, ενημερώνουν μ’ ευχάριστο τρόπο τον αναγνώστη, προσφέροντάς του όμορφες εικόνες, αλλά και ένα πλήθος από πληροφορίες. Από το μυθιστόρημα μαθαίνουμε με λεπτομέρειες τη λειτουργία, τη φύση, τις αντιξοότητες και τα προβλήματα σ’ ένα εργοστάσιο μεταλλουργίας και μάλιστα κατά την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Γίνονται αναφορές ή διαδραματίζονται γεγονότα σε ορισμένες από τις παρακάτω πόλεις και κωμοπόλεις: Κουζνιέτσκ, Μαγνιτογκόρσκ, Οβράζναγια, Μόσχα, Γιούζοφκα, Ριμπάτσκι, Κούτκα. Ένας χάρτης, που να φαίνονται όλοι οι τόποι, όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα στο μυθιστόρημα, κρίνεται κατά τη γνώμη μου απαραίτητος να υπάρχει στο τέλος του τόμου Β΄. Διευκολύνει πολύ τον αναγνώστη, ώστε ν’ αντιλαμβάνεται καλύτερα την εξέλιξη των γεγονότων. Η Ελένη Μπέλλου, μέλος του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ, προλογίζει μ’ ένα γλαφυρό, επιστημονικό και εμπεριστατωμένο και υποδειγματικό (ουσιαστικά δοκιμιακό) κείμενό της, την παρούσα έκδοση, ιδωμένο με μαρξιστική ματιά, που θα το ζήλευε ο καλύτερος βιβλιοκριτικός. Γράφει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Το μυθιστόρημα είναι ιστορικά τοποθετημένο γύρω στο 20ό Συνέδριο (1956) του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Σοβιετική Ένωση. Οι μύθοι και οι χαρακτήρες του έχουν ως υπόβαθρό τους τα ζητήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, την κοινωνική διαπάλη που αναπτύσσεται γι’ αυτά και βέβαια την αντανάκλασή της στην εσωκομματική διαπάλη. Επομένως είναι ένα μυθιστόρημα βαθιά πολιτικοποιημένο, χρονικά τοποθετημένο ίσως στην πιο αποφασιστική, την πιο κρίσιμη περίοδο για την κομμουνιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ.» Προτείνω όλα τα μυθιστορήματα να περιέχουν, όπως τα θεατρικά έργα, στην αρχή του βιβλίου τα «ΠΡΟΣΩΠΑ», ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να κατανοήσει καλύτερα τη δράση τους κατά την εξέλιξη της υπόθεσης. Αυτό κρίνεται, ιδιαίτερα απαραίτητο, σε μυθιστορήματα, τα οποία έχουν μεταφραστεί από άλλες γλώσσες, αφού τα ξένα ονόματα δε μας είναι οικεία και ως εκ τούτου, δυσχεραίνεται η μνήμη μας κατά τη συνάντηση στο κείμενο των διαφόρων ονομάτων, με συνέπεια να μη γίνεται πλήρως κατανοητή η υπόθεση, αφού δεν μπορούμε να συνδυάσουμε τα πρόσωπα με τη συγγενική μεταξύ τους σχέση, την ιδιότητά τους, το επάγγελμά τους κ.ο.κ. Για το παρουσιαζόμενο μυθιστόρημα, καταγράφουμε τα πρόσωπα, πρωταγωνιστικά και μη, κατά σειρά παρουσίασης, και προτείνω να συμπεριληφθούν στη β΄ έκδοση του παρόντος δίτομου ή να τυπωθεί ένθετο, το οποίο θα συνοδεύει το υπάρχον δίτομο. Βέβαια, κατά τη γνώμη του εκδοτικού οίκου σε συνεργασία με τη μεταφράστρια και τον επιμελητής έκδοσης του δίτομου, είναι δυνατό να «ΠΡΟΣΩΠΑ» να περιοριστούν στα πλέον πρωταγωνιστικά και πιο συχνά εμφανιζόμενα στο μυθιστόρημα: ΠΡΟΣΩΠΑ: ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΙΕΡΣΟΦ: 1. ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΒΙΤΣ, Πρωτομάστορας των υψικαμίνων και των φούρνων Μαρτέν, Προϊστάμενος της Ίσκρα Κοζακόβα, ο μεγαλύτερος από τ’ αδέλφια. 2. ΓΙΑΚΟΦ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΒΙΤΣ, πρώην εργάτης στο Τμήμα των φούρνων Μαρτέν, στο εργοστάσιο της Γιούζοφκα, και μετά απ’ τον Πατριωτικό Πόλεμο, Μουσικός, Μαέστρος φιλαρμονικής, επικεφαλής της καλλιτεχνικής ομάδας του εργοστασίου, Διευθυντής της λέσχης στο «Μέγαρο του Πολιτισμού», Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου του Κουζνίετσεκ. 3. ΙΠΚΝΑΤ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΒΙΤΣ, σκοτώθηκε στον Πατριωτικό Πόλεμο. 4. ΣΤΕΠΑΝ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΒΙΤΣ (Στιόπκα), αρχικά κομσομόλος, αργότερα συνεργάτης των Γερμανών, προδότης. 5. ΣΕΡΑΦΙΜΑ ΓΙΕΡΣΟΦ, Βοηθός γιατρού στην πολυκλινική του Κουζνίετσεκ, σύζυγος πλοιάρχου. 6. ΝΤΜΙΤΡΙ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΒΙΤΣ (Ντίμα ή Ντιμότσκα ή Μίτενκα ή Μίτια), πρώτος χειριστής της πρέσας. 7. ΒΑΡΙΑ ΓΙΕΡΣΟΦ, η μικρότερη αδελφή, η οποία εργαζόταν στο Θέατρο του Κουζνίετσεκ. ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΣΩΠΑ: ΤΙΜΟΦΕΪ (ΤΙΜΟΘΕΟΣ) ΙΓΚΝΑΤΙΕΒΙΤΣ ΓΙΕΡΣΟΦ, πατέρας των αδελφών Γιερσόφ, ο οποίος βασανίστηκε από τους Γερμανούς στον Πατριωτικό Πόλεμο και πέθανε ηρωικά. ΜΑΡΙΑ ΦΙΟΝΤΟΡΟΒΝΑ (Μάσα), σύζυγος του Πλάτωνα Γιερσόφ, η οποία πέθανε κατά τον πρώτο χρόνο του Πατριωτικού Πολέμου. ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΙΒΑΝΟΒΝΑ, σύζυγος του Γιάκοφ Τιμοφέγιεβιτς. ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΛΒΟΒΙΤΣ ΓΚΟΥΛΙΑΓΕΦ («θείος Σιούρα»), Ηθοποιός, γείτονας του Πλάτωνα Τιμοφέγιεβιτς. ΒΙΤΑΛΙ ΚΟΖΑΚΟΦ (Βίτκα ή Βίτενκα), Ζωγράφος ΙΣΚΡΑ ΒΑΣΙΛΙΕΒΝΑ ΜΙΧΑΗΛΟΒΙΤΣ ΚΟΖΑΚΟΒΑ (Ίσκρενκα ή Ισκρούλα), Μεταλλουργός-Μηχανικός, σύζυγος του Βιτάλι Κοζακόφ. ΛΙΟΥΣΚΑ (Λιούσια ή Λιουντμίλα), κόρη της Ίσκρα Κοζακόβα. ΑΝΤΡΕΪ ΙΓΚΝΑΤΙΕΒΙΤΣ (Ιγκνάτ ή Αντριούσκα), Μάστορας στο τμήμα των φούρνων, ανιψιός των αδελφών Γιερσόφ, γιος του σκοτωμένου στον Πατριωτικό Πόλεμο αδελφού τους, Ιγκνάτ. ΟΛΓΑ ΒΕΛΙΤΣΚΙΝΑ ΣΕΡΓΚΙΕΓΕΒΝΑ (Λέλετσκα ή Λέλια ή Όλια ή Όλενκα), Εργάτρια στο Συνεταιρισμό των Ψαράδων στο χωριό Ριμπάτσεγιε, η αγαπημένη του Ντμίτρι Γιερσόφ, παλιά φίλη του Στεπάν Γιερσόφ. ΟΥΣΤΙΝΟΒΝΑ, θεία των αδελφών Γιερσόφ, αδελφή του πατέρα τους. ΚΛΑΒΝΤΙΑ ΝΤΜΙΤΡΙΕΒΝΑ ΦΙΛΙΠΟΒΝΑ, γειτόνισσα. ΒΟΛΟΝΤΙΑ, ΣΑΝΚΑ (Σάνια) και ΜΠΟΡΙΣ (Μπόρια), γιοι του Πλάτωνα Τιμοφέγιεβιτς Γιερσόφ, εγγόνια της Ουστίνοβνα. ΛΙΟΥΜΠΟΤΣΚΑ, μουσικός, κόρη του Πλάτωνα Τιμοφέγιεβιτς Γιερσόφ, εγγονή της Ουστίνοβνα. ΚΑΠΙ ΓΚΑΡΜΠΑΤΣΕΒΑ (Καπούσκα ή Κάποτσκα ή Καπιτολίνα), Φοιτήτρια ιατρικής, φίλη και αργότερα σύζυγος του Αντρέι Ιγκνάτιεβιτς Γιερσόφ. ΑΝΝΑ ΝΙΚΟΛΑΓΙΕΒΝΑ (Νιούρα), μητέρα της Κάπι. ΙΒΑΝ ΓΙΑΚΟΒΛΕΒΙΤΣ ΓΚΑΡΜΠΑΤΣΕΦ (Βανιούσκα ή Βάνια), Γραμματέας της Κομματικής Επιτροπής Πόλης, πατέρας της Κάπι. ΓΚΕΟΡΓΚΙ ΓΚΑΡΜΠΑΤΣΕΦ, αδελφός της Κάπι. ΣΙΜΟΤΣΚΑ, Γραμματέας του γραφείου του Ιβάν Γκαρμπάτσεφ, στο κτήριο της Κομματικής Επιτροπής Πόλης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ ΡΟΜΑΝΟΒΙΤΣ ΟΡΛΕΑΝΤΣΕΦ, Μεταλλουργός-Μηχανικός στο Τμήμα των φούρνων Μαρτέν, μέλος του ΚΚΣΕ. ΑΝΤΟΝ ΓΙΕΡΓΚΟΡΟΒΙΤΣ ΤΣΙΜΠΙΣΟΦ, Διευθυντής εργοστασίου ΖΟΓΙΑ ΠΕΤΡΟΒΝΑ (Ζόγιενκα), Γραμματέας του Τσιμπίσοφ ΚΡΟΥΤΙΛΙΤΣ, Μηχανικός-Εφευρέτης ΣΟΝΙΑ, πρώην σύζυγος του Κρουτίλιτς. ΤΟΜΑΣΟΥΚ, Σκηνοθέτης θεάτρου ΜΠΟΡΙΣ ΚΑΛΙΣΤΡΑΤΟΒΙΤΣ ΒΟΡΟΜΠΕΪΝΙ, Μηχανικός, πρώην συνεργάτης των Γερμανών, προδότης, αργότερα Πρωτομάστορας των υψικαμίνων και των φούρνων Μαρτέν, αντικαταστάτης του Πλάτωνα Τιμοφέγιεβιτς Γιερσόφ. ΓΙΟΥΡΙ ΦΙΟΝΤΟΡΟΒΙΤΣ ΤΟΜΑΣΟΥΚ, Σκηνοθέτης Θεάτρου ΒΛΑΣΟΦ, προδότης στρατηγός, συνεργάτης των Γερμανών ΚΟΝΣΤΑΝΤΙΝ ΡΟΜΑΝΟΒΙΤΣ ΟΡΛΕΑΝΤΣΕΦ (Κόστενκα), Μηχανικός του τμήματος της τεχνολογικής υπηρεσίας. ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ της εφημερίδας της περιοχής. ΣΥΖΥΓΟΣ, η δεύτερη του Ορλεάντσεφ («στρατηγίνα»). ΓΚΑΛΙΝΑ («Γκαζέλα»), ερωμένη του Ορλεάντσεφ. ΑΛΕΞΑΧΙΝ, Δραματουργός, Ασυρματιστής στο σταθμό ασυρμάτου του λιμανιού ΦΙΟΝΤΟΡ ΦΙΟΝΤΟΡΟΒΙΤΣ ΜΠΟΥΣΙΡΙΝ, Συντάκτης τοπικής εφημερίδας του Κουζνιέτσκ [ΜΟΣΧΟΒΙΤΗΣ], Λογοτέχνης-Κριτικός τέχνης ΜΠΟΜΠΡΟΦ, Πρόεδρος του Λαϊκού Συμβουλίου του Κουζνίετσεκ. ΓΙΕΓΚΟΡΟΒΝΑ, καθαρίστρια στο Σπίτι του Πολιτισμού του Κουζνιέτσεκ. ΜΠΑΡΜΠΑ-ΜΟΚΕΪΤΣ, γείτονας του Αντρέι και της Κάπι. Τη μετάφραση υπογράφει, όπως προαναφέραμε, η Κυριακή Α. Καμαρινού, Δρ. Κοινωνιολογίας, Παιδαγωγός και συγγραφέας, Διδάσκουσα στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Πρόκειται για μια νέα δημιουργία, όπως φυσικά είναι κάθε μετάφραση κειμένου. Ο αναγνώστης απολαμβάνει το κείμενο σε απλή και πλούσια δημοτική γλώσσα, όπου φανερώνονται οι γλωσσικές και συντακτικές αρετές της μεταφράστριας, η οποία κατέχει τη ρωσική γλώσσα, αφού έζησε και σπούδασε κάποια χρόνια στην Ε.Σ.Σ.Δ. Μια απολαυστική μετάφραση ενός θαυμάσιου μυθιστορήματος, που αναμφίβολα συναρπάζει τον αναγνώστη του. Αξίζουν συγχαρητήρια στους επιμελητές της έκδοσης και στη ΣΤΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, για τη θαυμάσια επιλογή της, ώστε να φτάσει το υπέροχο αυτό μυθιστόρημα σε μας, τους τυχερούς αναγνώστες. Ένα μυθιστόρημα που μας έκανε πιο σοφούς, γνωστικά, αλλά και πολιτικά. Όσα περισσότερα μαθαίνουμε για την Ιστορία της ΕΣΣΔ και για την μεγάλη προσπάθεια οικοδόμησης του Σοσιαλισμού σ’ αυτή, για τα επιτεύγματα, τις δυσκολίες, τις αντιξοότητες και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, τόσο το καλύτερο για όλους μας και ιδιαίτερα για την Εργατική τάξη. Σας ευχόμαστε «καλή ανάγνωση»!