Ζωή Σπυροπούλου

Τα χρώματα της Ίριδας

Κέδρος, Αθήνα  2005, σ. 314

Η Ζωή Σπυροπούλου, μετά από μια μακρόχρονη και ευδόκιμη θητεία στο χώρο της εκπαίδευσης, βρίσκεται πια στα όρια της εξόδου από αυτόν. Πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας, ενδέχεται πλέον να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη λογοτεχνία και το θέατρο, στο χώρο που θητεύει, παράλληλα με την επαγγελματική της σταδιοδρομία, περισσότερο από 25 χρόνια.

Τα χρώματα της Ίριδας είναι ένα θαυμάσιο κοινωνικό μυθιστόρημα, το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1994. Αν και πέρασαν πάνω από δέκα χρόνια έχει τη γεύση και τη μυρουδιά του παλιού καλού κρασιού. Είναι αναμενόμενο κάτι τέτοιο, αφού το κείμενο έχει ιστορική και κοινωνική θεματική βάση, στέρεα δομή, λογοτεχνικότητα, δυνατούς χαρακτήρες. Η αφηγηματική δεινότητα της Σπυροπούλου, συνδυασμένη με χιούμορ, αντικειμενικά κοινωνικά στοιχεία, ευφυείς διάλογους, έντονες και λεπτομερείς περιγραφές, γεμάτες με ιδέες και μηνύματα, κατά σημεία με ειρωνεία και σαρκασμό για αντιδραστικούς και παρωχημένους κοινωνικούς θεσμούς, όπως η βασιλεία, με έμμεση κριτική διάθεση για τα δίσεκτα μετεμφυλιοπολεμικά χρόνια, για την εκπαίδευση των δεκαετιών του ’50 και του ’60, για τον πολιτικό και θρησκευτικό φανατισμό κ.ο.κ.

Το πανόραμα και η ζωντανή εικονοποιία μιας τραγικής εποχής, μέσα από τα μάτια (της μνήμης), το νου και την ψυχή ενός παιδιού της εποχής εκείνης, το οποίο βίωσε όλες τις καταστάσεις, στον Πύργο, μια μικρή επαρχιακή πόλη της Πελοποννήσου. Η ευαισθησία, οι φόβοι και οι ελπίδες, οι τραυματικές καταστάσεις της ηρωίδας ζωντανεύουν στις σελίδες του βιβλίου. Ο αναγνώστης αποκομίζει ένα πλήθος από ιστορικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, πολιτικά, εκπαιδευτικά και λαογραφικά στοιχεία, χρήσιμα για να συνθέσει μέσα του την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής και του χώρου, έτσι ώστε να κατανοήσει την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων, να προσλάβει εποικοδομητικά τα μηνύματα και να προβληματιστεί για τα γεγονότα και την κοινωνική εξέλιξη στον ευρύτερα ελλαδικό χώρο.

 Θα σταθώ, με συνοπτικό τρόπο, στα θέματα του βιβλίου, τα οποία αφορούν την εκπαίδευση της μεταπολεμικής Ελλάδας. Η συγγραφέας παρέχει χρήσιμα στοιχεία, σημαντικές ψηφίδες για την Ιστορία της Εκπαίδευσης, επιβεβαιώνοντας για πολλαπλή φορά την τεκμηριωμένη άποψη ότι η λογοτεχνία παρέχει εμβόλιμα ιστορικά στοιχεία, χρήσιμα στην επιστήμη της Ιστορίας.

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ