Αιμίλιος (Αιμιλιανός) Κομβόπουλος (1927-)

Ερασιτέχνης Ηθοποιός & Σκηνοθέτης

στην Κωνσταντινούπολη

Γράφει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης[1]

Με τον κ. Αιμίλιο Κομβόπουλο συναντηθήκαμε ένα απομεσήμερο του περασμένου Απρίλη, στον τρίτο όροφο του Ζωγραφείου Λυκείου, στην Πόλη. Η γνωριμία μου μαζί του με χαροποίησε ιδιαίτερα, καθ΄ότι γνώρισα και συζήτησα μ’ ένα συμπαθητικό, ευγενέστατο, γλυκύτατο, ήρεμο, χαμογελαστό και προσηνή «έφηβο» 91 χρόνων, ο οποίος με κέρδισε από την πρώτη στιγμή με τον απλό λόγο του και το καλοσυνάτο ύφος του.

Ο κ. Κομβόπουλος δεν ήρθε απροετοίμαστος στο ραντεβού μας, που μας είχε κλείσει ο γιος του, καθηγητής φιλόλογος στο Ζωγράφειο Λύκειο, κ. Διαμαντής (Δάμων) Κομβόπουλος.

Μόλις ήρθε, με το που μπήκε στο γραφείο, μου έδωσε ένα δισέλιδο χειρόγραφό του με μια κάπως ανορθόγραφη και χωρίς στίξη γραφή, που προσωπικά πάντοτε με συγκινεί, όταν προέρχεται από ανθρώπους, που είναι του Δημοτικού, αλλ’ όμως, γεμάτοι με θέληση και πείσμα, προσπαθούν και συντάσσουν τελικά ένα ολοκληρωμένο και απέριττο κείμενο. Και εδώ μάλιστα το κείμενο που μου έδωσε ήταν αυτοβιογραφικό, από τα πιο όμορφα που έχω συναντήσει. Βέβαια, στη συνέχεια, τον ρώτησα αρκετά για τις θεατρικές εμπειρίες του και μου έστειλε και δεύτερο χειρόγραφο.

Από τη συνέντευξη που του πήρα, από τη μεταξύ μας συζήτηση και από τα δύο γραπτά του κείμενα, προέκυψαν διάφορες πληροφορίες για τη ζωή και την ερασιτεχνική θεατρική του δραστηριότητα στην Πόλη.

Ο κ. Κομβόπουλος, λοιπόν, γεννήθηκε στο Σιρκετζί. Γονείς του ήταν ο Απόστολος (σιδερωτής στο επάγγελμα) από το Νιχώρι και η Ελεωνόρα από τη Βάρνα της Βουλγαρίας. «Η οικογένεια της μητέρας μου», λέει, «μετανάστευσε στην Πόλη λόγω πιέσεων, στα 1901». Από το γάμο τους «ήρθαν στον κόσμο ο Αιμίλιος και η Ελένη Κομβοπούλου». «Βιοπαλαιστής ο πατέρας μου μεροδούλη μεροφάγι, όταν πέθανε άφησε πίσο του μητέρα γυναίκα και δύο παιδιά. Δύσκολη η περίπτωση, αναγκάστηκα να παρατήσο το σχολείο από το μέσον της 5ης τάξης και να εργαστώ.

Μια ωραία πρωία ο ταχυδρόμος μας φέρνει το μαντάτο! προσκλητήριο για το στρατό, χρόνος 1946 ακριβώς τα χρόνια του ψυχρού πολέμου [.] τρία χρονάκια μας κράτησαν [.] το 1949 απολύθηκα και ρίχτηκα στη δουλιά [.]

άρχισα σε ένα πουκαμισάδικο ως μαθητευόμενος, [.] όταν ένοιοσα ότι θα τα καταφέρω ενοικίασα ένα δομάτιο σε ένα χάνι [,] πήρα και μια μηχανή και άρχισα δουλιά [.] όλα πήγαιναν καλά μέχρι να αρχίσει το θέμα της Κύπρου και να γίνουν τα πάντα λίμπα [.]

μεσολάβησαν η στρατολόγηση 20 ηλικίες, τα σεπτεμβριανά [,] ο φόρος περιουσίας [,] ο διωγμός των Ελλήνων [.] άρχισε το μίσος [,] δεν εύρισκα εργάτη διότι είχαν φύγει οι δικοί μας και Τούρκοι δεν έρχονταν σε γκιαούρη να εργαστούν [.] αναγκάστηκα να το κλείσω και πήγα να εργαστώ σε ένα κατάστημα ως κόφτης [.]

με την παρέλευση του χρόνου έκλεισε και αυτός [.] δεν γονάτησα [.] πήρα δουλιά στο σπίτι [.] κοίτα τύχη έκλεισε και αυτό [.] κόντρα η τύχη μου κόντρα και εγώ [.]

Ήταν η εποχή που ερχόταν σωρηδών από την Ελλάδα η Εταιρίες [,] ζητούσαν ανθρώπους για ξενάγηση [.] λέγω στη γυναίκα μου αυτό και αυτό συμβαίνει [,] τι λες κάνουμε μια προσπάθεια [;] άλλη έξοδο δεν έχουμε [.]

Τέλος πάντων συμφωνήσαμε και άρχισα να συμβουλεύουμε ενγγυκλοπαίδιες βιβλία και ότι άλλο μπορούσα να εποφεληθώ και καταρτίζω την γυναίκα μου ως ξεναγό [,] η οποία τα κατάφερε μια χαρά και έγινε περιζήτητη ως ξεναγός [,] αλλά σταμάτησε και αυτό λόγω των περιστάσεων και των σχέσεων με τοις γειτονικές χώρες [.] και τώρα τι γίνετε; τίποτα […] συνέχεια από εκεί που μείναμε [.] ρίχτηκα στην ψαλτική [.] όλα πάνε μια χαρά, από εδώ και πέρα έχει ο θεός [.] όπως αρχίσαμε έτσι θα συνεχίσουμε […]»

Το παραπάνω γραπτό κείμενο του κ. Κομβόπουλου το συζητήσαμε γι’ αρκετή ώρα και προφορικά. Ο συνομιλητής μου με κατέκτησε με τον ευγενικό λόγο του και το μειλίχιο ύφος του, με το χαμογελαστό του πρόσωπο.

Τέσσερα χρόνια πήγε στην Αστική Σχολή Μεσοχωρίου (Ορτάκιοϊ) και συνέχισε στο Ζωγράφειο μέχρι την 7η τάξη, όπου «ξαναγύρισε»… αργότερα για να παίξει ερασιτεχνικό θέατρο.

Μου έδωσε μια πληροφορία, την οποία ομολογουμένως αγνοούσα. Ότι ο Πατριάρχης Αθηναγόρας, μετά την ενθρόνισή του μεταπολεμικά, μάζεψε όλους τους Κοινοτάρχες της Πόλης και τη νεολαία και τους ζήτησε να ιδρύσουν Μορφωτικούς Συνδέσμους. Να χτίσουν δε αίθουσες εκδηλώσεων για συνελεύσεις, διαλέξεις, πολιτιστικές δραστηριότητες. Και όντως συνέβηκε.
Αυτοί οι Μορφωτικοί Σύνδεσμοι έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική καλλιέργεια, καλλιτεχνική δημιουργία και αθλητική δραστηριότητα της Ομογένειας, κυρίως για τις δεκαετίες του ’50 και ’60, αλλά και αργότερα, στους εναπομείνοντες στην Πόλη Ρωμιούς. 

Φεύγοντας από το Σκιρκετζί, μετακόμισαν οικογενειακά στο Μεσοχώρι (Ορτάκιοϊ), το 1931. Από τότε δεν το εγκατέλειψε, 87 χρόνια τώρα. Εκεί μένουν οικογενειακά με τη σύζυγό του και τον έναν τους γιο (ο δεύτερος γιος, ο Απόστολος, διαμένει οικογενειακά και εργάζεται στον Καναδά) και αποτελούν τη μοναδική ρωμαίικη οικογένεια σήμερα στο Μεσοχώρι, εκτός από αυτή του παπά του χωριού.

Δημοσιεύτηκε στην εφ. "Ο ΠΟΛΙΤΗΣ", Αρ. φύλ. 614, Ιούνιος 2018

 (η συνέχεια στο επόμενο φύλλο)

---

[1]. Ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης είναι Διδάκτορας Επιστημών της Αγωγής, Ερευνητής/Μελετητής της Δραματουργίας για παιδιά και εφήβους, Κριτικός Θεάτρου και Συγγραφέας.

e-mail: thkaragia@gmail.com – τηλ.: 6977972991.