Αναμνήσεις, νοσταλγίες και γνώση μέσα από το θαυμάσιο και ενδιαφέρον βιβλίο:

Βασίλης Καΐλας

Ένα παιδί μετράει τα πλάνα

30 χρόνια ελληνικός κινηματογράφος

Εκδόσεις Αγγελάκη, Αθήνα 2013, σχήμα: 24,5 Χ 22,5 εκατ., σελ.200

Παρουσιάζει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης*

Ο Βασίλης Καΐλας, το «παιδί θαύμα» του ελληνικού κινηματογράφου της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής εποχής, αποφάσισε να κυκλοφορήσει ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο, για να μας κάνει να συγκινηθούμε για μια ακόμη φορά, από χαρά πλέον. Να επαναφέρουμε στη μνήμη μας τα παιδικά μας χρόνια, να νοσταλγήσουμε το γιασεμί των θερινών σινεμά και ν’ αναπολήσουμε τις ατέλειωτες ουρές στα πεζοδρόμια και στις πλατείες, μέχρι να ’ρθεί η σειρά μας στο ταμείο του επαρχιακού κινηματογράφου, να πάρουμε το εισιτήριο και να μπούμε στη σκοτεινή αίθουσα με τη μαγική οθόνη.

Με τα πασατέμπο ή τα στραγάλια στο χέρι ή με το μπυράλ στο διάλειμμα, για ν’ απολαύσουμε τα μικρά ή μεγάλα επιτεύγματα του νεοελληνικού μεταπολεμικού σινεμά, δημιουργία ανθρώπων ταλαντούχων, ονειροπόλων, εργατικών, που στέριωναν στα πόδια της – και στον τομέα της έβδομης τέχνης – την ταλαιπωρημένη Ελλάδα μας, και προσπαθούσαν να δώσουν θάρρος, υπομονή και όνειρο στους συμπολίτες μας, όσους βέβαια απ’ αυτούς είχαν «επιζήσει» από την Κατοχή και τον Εμφύλιο.

Ανάμεσα στους δημιουργούς και καλλιτέχνες ο μικρός Βασιλάκης Καΐλας από μικρός. Ποιος δεν τον γνώριζε; Ποιος δεν τον λάτρευε; Ποιος δε μιλούσε γι’ αυτόν τις ώρες της σχόλης, μετά από μια κινηματογραφική συμμετοχή και επιτυχία του; Όλοι μας μικροί και μεγάλοι τον είχαμε στα χείλη μας, όπως φυσικά το άλλο «παιδί θαύμα», τον Γιαννάκη τον Καλαντζόπουλο, που και εκείνος σταδιοδρόμησε από πολύ μικρός στο θέατρο και στον κινηματογράφο (από 5 χρόνων, όπως περίπου και ο Βασιλάκης, αν και ο Γιαννάκης είναι 4 χρόνια μεγαλύτερός του) και όπως αποδεικνύεται στο ενλόγω βιβλίο, αργότερα, συνεργάστηκαν στο θέατρο για παιδιά, παίζοντας μαζί σε αρκετές θεατρικές παραστάσεις με κείμενο και σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαντζόπουλου και μάλιστα συνεργάστηκαν και στην «Παιδική Αυλαία», επαγγελματικός θίασος για παιδιά. Αργότερα μάθαμε ότι υπήρχε και άλλο παιδί που έπαιζε στον κινηματογράφο, ο Βαγγελάκης Ιωαννίδης, στον οποίο αναφέρεται ο συγγραφέας, Β. Καΐλας, αλλά και τόσα άλλα παιδιά, που συμμετείχαν σε ελληνικές ταινίες, τα οποία αξίζει κάποτε να γίνει μνεία για τη συμμετοχή του στην έβδομη τέχνη και στο παιδικό θέατρο.

Ένα βιβλίο γεμάτο από πληροφορίες, πνιγμένο στη νοσταλγία. Ευρηματικός ο τίτλος του βιβλίου «Βασίλης Καΐλας. Ένα παιδί μετράει τα πλάνα», κατά το «Ένα παιδί μετράει τα άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη. Και ο τίτλος του βιβλίου έχει, φυσικά, κάποια σχέση με την υπόθεση του έργου του Λουντέμη. Κι ο μικρός Βασιλάκης Καΐλας στους ρόλους του ήταν ένα φτωχό και ορφανό αγόρι, όπως ο Μέλιος Καδράς του Λουντέμη, αγαπούσε τη μάθηση, τα γράμματα και τα βιβλία, είχε βιώσει την κοινωνική αδικία, τη φτώχεια, την κακία και την έχθρα των ανθρώπων, αλλά και την καλοσύνη και φιλία κάποιων άλλων, όπως και ο Μέλιος Καδράς κ.ο.κ.  Γράφει ο συγγραφέας, στον πρόλογο του βιβλίου του: «Σαν το μικρό ήρωα του Λουντέμη μέτραγα τα άστρα στη δική μου περιπλάνηση, 30 ολόκληρα χρόνια. Ένα οδοιπορικό μνήμης που προσδοκά να κρατήσει ζωντανές εικόνες, γεγονότα, πρόσωπα, μια εποχή όλο ρομαντισμό και αθωότητα.»

30 χρόνια στον ελληνικό κινηματογράφο δεν είναι και λίγα… Η συμμετοχή του σε πολλές ταινίες τον γέμισαν εμπειρίες, γνώσεις, συγκινήσεις, χαρά και ικανοποίηση. Η κούραση και οι ταλαιπωρίες που ασφαλώς έχει μια τέτοια δουλειά, περισσότερο για ένα παιδί –και μάλιστα την εποχή εκείνη-, τον αποζημίωναν μετά το πετυχημένο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και την επιτυχία της κάθε ταινίας, καθώς και μετά από τα ενθαρρυντικά λόγια που άκουγε ή τα κολακευτικά σχόλια των κριτικών κινηματογράφου και θεάτρου, που διάβαζε στις εφημερίδες της εποχής.

«[…] 117 ταινίες αριθμεί το πορτοφόλιό του (σ.σ. με τις οποίες) μας έδειξε από την παιδική ματιά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε τότε η ελληνική οικογένεια στη μετάβασή της από την εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου στη σύγχρονη κοινωνία. Οι μικροί ήρωες που ερμήνεψε μας έδωσαν κάποιες πολύτιμες συνταγές επιβίωσης στα χρόνια προσαρμογής, στα νέα δεδομένα της αστικοποίησης και του εκσυγχρονισμού της Ελλάδας. Τότε που τα σενάρια έδιναν μια αισιόδοξη άποψη για τη ζωή και παρήγαγαν όνειρα.», γράφει χαρακτηριστικά –μεταξύ άλλων– ο κ. Μάνος Αγγελάκης, εκδότης των εκδόσεων ΑΓΓΕΛΑΚΗ, στο προλογικό «σημείωμα του εκδότη», του ενλόγω βιβλίου.

Ολόκληρο το βιβλίο διατρέχει ο μεστός, απλός και γλαφυρός λόγος του κ. Βασίλη Καΐλα, ένας λόγος αυτοβιογραφικός, εξομολογητικός, λυρικός, με πλούσια ιστορικά στοιχεία από την Ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου και του επαγγελματικού θεάτρου για παιδιά, που στις δεκαετίες του ’50 και ’60 έκανε τα πρώτα του βήματα. Ευτυχώς, που γράφτηκε αυτό το βιβλίο από έναν ταλαντούχο ηθοποιό και συγγραφέα, στον οποίο η Ιστορία χρωστάει πολλά. Οι προσωπικές μαρτυρίες, όταν μάλιστα συνοδεύονται από ντοκουμέντα (φωτογραφίες, θεατρικά προγράμματα, κριτικές, οικονομικές αποδείξεις πληρωμής, αφίσες κ.λπ.), αποτελούν χρήσιμα και πολύτιμα ιστορικά στοιχεία. Έτσι, είναι δυνατό οι ιστορικοί ερευνητές να συνθέσουν τον ιστορικό καμβά, να μελετήσουν και να αξιολογήσουν ασφαλέστερα και πιο αντικειμενικά πρόσωπα και έργα της Ιστορίας του Ελληνικού Κινηματογράφου και του Επαγγελματικού Θεάτρου για παιδιά, ιδιαίτερα, σε μια περιοχή, που ακόμη βρίσκεται στα σπάργανα της επιστημονικής ιστορικής έρευνας.

Πρόκειται για ένα καταπληκτικό και πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, με 200 σελίδες γεμάτες από φωτογραφίες, με πλούσιο θεατρολογικό και κινηματογραφικό υλικό, με εκτύπωση και σελιδοποίηση της τελευταίας λέξης της τυπογραφικής τεχνολογίας, με θαυμάσιο σχεδιασμό και καλλιτεχνική επιμέλεια της κ. Κάλλιας Μ. Χυτήρογλου, που της αξίζουν πολλά συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα της δουλειάς της. Συγχαρητήρια για το θαυμάσιο εκδοτικό αποτέλεσμα ανήκουν σε όλους τους συντελεστές της έκδοσης και ιδιαίτερα στον εκδότη, που είχε τη βούληση να κυκλοφορήσει και να παρουσιάσει στο αναγνωστικό κοινό αυτό το βιβλίο. Μακάρι ν’ ακολουθήσουν και άλλα παρόμοιου περιεχομένου και ενδιαφέροντος βιβλία για σινεφίλ και θεατρόφιλους αναγνώστες.

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Βασίλη Καΐλα γι’ αυτή τη συγγραφική δημιουργία του, πραγματική προσφορά στους πολυάριθμους αναγνώστες του, που τον θαύμαζαν και τον αγαπούσαν – δεκαετίες τώρα- από τότε που ως «παιδί-θαύμα» τους πρόσφερε απέραντες συγκινήσεις. Και, φυσικά, συνεχίζουμε να τον αγαπούμε και να θαυμάζουμε τη μακρόχρονη καλλιτεχνική πετυχημένη πορεία του στο νεοελληνικό κινηματογράφο και στο θέατρο. Του ευχόμαστε να είναι πάντοτε καλά!

*Ο Δρ. Θανάσης Ν. Καραγιάννης είναι Ερευνητής/Μελετητής Δραματουργίας Θεάτρου για παιδιά – Κριτικός Θεάτρου για παιδιά και εφήβους και Συγγραφέας

http://thkaragia.wix.com/main

e-mail:thkaragia@gmail.com