Η μηλιά που όλο γελά και

το μυστικό της φιλίας

Σε σκηνοθεσία Κοραλίας Τσόγκα

στο θέατρο ΠΡΟΒΑ

Παρουσιάζει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης

Όταν σε μια θεατρική παράσταση για παιδιά, οι γονείς των παιδιών/θεατών, συμμετέχουν σαν παιδιά, γελούν, ενθουσιάζονται, φωνάζουν, αυτό σημαίνει ότι η παράσταση είναι κατάλληλη για παιδιά και πέτυχε το σκοπό της.

Ήμουν στην πρώτη σειρά του θεάτρου ΠΡΟΒΑ και καθώς παρακολουθούσα με ενδιαφέρον τη συγκεκριμένη θεατρική παράσταση, κατάλληλη για προνήπια, νήπια και για παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας, μέχρι 10 χρόνων, συχνά γύριζα να δω τις αντιδράσεις των παιδιών και κυρίως των γονιών. Η πλατεία πάλλονταν από ενθουσιασμό. Όλα τα μάτια ήταν καρφωμένα στη σκηνή. Και όταν χρειαζόταν, μια και η παράσταση είχε –κατά σημεία– διάδραση, όλοι συμμετείχαν αυθόρμητα.

Αιτία της επιτυχίας ήταν το θεατρικό κείμενο, η σκηνοθεσία, η σκηνογραφία, τα κοστούμια, η μουσική, ο χορός και η κίνηση, η υποκριτική δεινότητα των ηθοποιών; Η άποψή μου είναι ότι ήταν όλα αυτά μαζί. Ήταν το σύνολο της θεατρικής πράξης, η οποία στα χέρια ενός έμπειρου και ικανού σκηνοθέτη μετουσιώνεται σε πανδαισία! Διότι, η σκηνοθέτρια, εν προκειμένω, Κοραλία Τσόγκα, έχει εργαστεί χρόνια τώρα και φυσικά συνεχίζει να εργάζεται σκληρά και υπεύθυνα, ως ηθοποιός, ως βοηθός σκηνοθέτη και ως σκηνοθέτρια, με πολύ καλά αποτελέσματα, τα οποία προμηνύουν ένα καλύτερο καλλιτεχνικό μέλλον της, μια και «εχθρός του καλού είναι το καλύτερο».

Η δραματουργός/διασκευάστρια επί τω προκειμένω, Κοραλία Τσόγκα διαμόρφωσε το θεατρικό κείμενο αυτής της παράστασης, το οποίο είναι εμπνευσμένο από μια διάσημη παραμυθιακή ιστοριούλα του Σελ Σιλβερστάιν, «Το Δέντρο που έδινε», το οποίο μας έρχεται από τις Η.Π.Α. και παρουσιάζεται ως θεατρικό για πρώτη φορά στη χώρα μας. Προσφιλής πρακτική τα τελευταία χρόνια στο Επαγγελματικό Θέατρο για παιδιά είναι και αυτή που ακολούθησε η Κ. Τσόγκα. Δηλαδή, να παρεμβάλλει στην παράσταση και να εντάξει ζωντανή μουσική και χορό, αλλά και ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, τα οποία τραγουδούν εν χορώ οι ηθοποιοί. Οπωσδήποτε θετικά αυτά τα στοιχεία σε μια παράσταση για παιδιά, ενώ αρνητικό –κατά τη γνώμη μου, όχι βέβαια πάντοτε– είναι η μαγνητοφωνημένη και πολλές φορές δυνατή και φασαρτζώδικη μουσική επένδυση μιας παράστασης για παιδιά.

Σαφέστατα τα κοινωνικά και παιδαγωγικά μηνύματα του έργου, τα οποία βγαίνουν αβίαστα από τα λόγια και τις πράξεις των ηθοποιών, και κύρια της Μηλιάς, η οποία λειτουργεί ως πρότυπο στα μικρά παιδιά. Είναι βέβαιο ότι με τέτοιου είδους πρότυπα τα παιδιά θα εξελιχθούν σε ηθικούς κοινωνικούς χαρακτήρες και προσωπικότητες. Αν και νομίζω ότι τα αρνητικά πρότυπα που έρχονται σε επαφή τα παιδιά στην κοινωνία, ενίοτε στην οικογένεια και στο εγγύς  περιβάλλον τους, αλλά πρωτίστως στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο και στα ηλεκτρονικά τους παιχνίδια, είναι πολύ περισσότερα και πιο ισχυρά, διότι έτσι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις στον Καπιταλισμό απεργάζονται τη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου, ο οποίος αργότερα ως ενήλικας θα τους «υπηρετεί» και θα τους «εξυπηρετεί» οικονομικά και πολιτικά.

Εδώ, θα πρέπει να τονίσουμε την τεράστια προσπάθεια που κάνουν παιδαγωγοί και θεατράνθρωποι, να δημιουργούν κείμενα και παραστάσεις για παιδιά με εξαιρετική αισθητική –φυσικά όχι πάντοτε με επιτυχία– και με περιεχόμενο, αλλά και με ήρωες, που λειτουργούν ως θετικά πρότυπα για την ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Και η ανύπαρκτη, σήμερα, κριτική θεάτρου για παιδιά, θα μπορούσε να συμβάλλει με νηφαλιότητα, καλοπροαίρεση και επιστημονική αντικειμενικότητα, στη θετική εξέλιξη του είδους, σχολιάζοντας, παρατηρώντας και προτείνοντας ό,τι θετικό και αρνητικό –κατά τη γνώμη του κριτικού–, περιέχει μια θεατρική παράσταση (σε επίπεδο κειμένου, σκηνοθεσίας, σκηνογραφίας, υποκριτικής, μουσικής επένδυσης, χορογραφίας κ.ο.κ.), με σκοπό τη βελτίωση του θεατρικού δρώμενου, από τους ηθοποιούς και τους συντελεστές της παράστασης. 

Τα κυρίαρχα στοιχεία του κειμένου, τα οποία επέλεξε η δραματουργός, ως κοινωνικές και διαπροσωπικές αξίες είναι η αγάπη, η φιλία, ο αλτρουισμός, η αυτοθυσία, το γέλιο (ως θετική κοινωνικά και ενθαρρυντική συμπεριφορά).

Η Μηλιά, ως ρόλος, ενσαρκώθηκε με μεγάλη επιτυχία από την πρωταγωνίστρια της παράστασης, Έφη Καραγιάννη. Επιβλητική ως «δέντρο» και ως φυσική παρουσία, μ’ ένα συνεχές χαμόγελο στα χείλη της, με μια ενθουσιώδη, καλοδιάθετη και αλέγρα κίνηση και ζωηρό και πρόσχαρο ύφος, έμοιαζε να «διευθύνει» την «ορχήστρα», να «συντονίζει» τους υπόλοιπους ηθοποιούς επάνω στη σκηνή και να παίρνει πρωτοβουλίες στη διάδραση με την πλατεία. Αυτό, βέβαια, δεν είναι υποτιμητικό για τους συναδέλφους της, οι οποίοι ήταν εξίσου καλοί και αποδοτικοί στους ρόλους τους, ο συμπρωταγωνιστής Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος, ως Αγόρι, ο οποίος ήταν πολύ ενθουσιώδης, κινητικός και δραστήριος ως νέος, φίλος της Μηλιάς, και τον οποίο αυτή όχι μόνο βοήθησε ως πραγματική φίλη του, αλλά τελικά αυτοθυσιάστηκε γι’ αυτόν και την ευτυχία του σε όλη τη ζωή τους. Αλλά, και σε όλες τις φάσεις της ωρίμανσης και ηλικιακής μεταβολής του ρόλου του, απέδειξε ότι έχει γνώση, εμπειρία και ταλέντο. Το Κορίτσι, ρόλο που ενσαρκώνει η θαυμάσια ηθοποιός Εύα Χριστοδούλου, συμβάλλει θετικά στην εξέλιξη και δράση του παραμυθιού, προσφέροντας –συμπληρωματικά θα έλεγα– στοιχεία. Όπως, φυσικά, και ο ταλαντούχος μουσικός και κιθαρίστας Υάκινθος Μάινας, ο οποίος παρεμβαίνει μουσικά και εντάσσεται στη δράση, περιφερειακά, χωρίς να ενσαρκώνει κάποιο βασικό ρόλο.   

Πρέπει να επισημάνουμε ότι για την επιτυχία της παράστασης συνέβαλαν τα απλά και λειτουργικά σκηνικά και παραμυθιακά κοστούμια του Χάρη Σεπεντζή, η διδασκαλία της κινησιολογίας των ηθοποιών από τον βετεράνο και πολύ ταλαντούχο χορευτή, ηθοποιό και σκηνοθέτη Σίμωνα Πάτροκλο και τη μουσική διδασκαλία της Ζωής Σολδάτου.

Θανάσης Ν. Καραγιάννης

Ερευνητής/Μελετητής Δραματουργίας για παιδιά –

Κριτικός Θεάτρου για παιδιά –

Συγγραφέας

http://thkaragia.wix.com/main